Praca w 5 wymiarach jako forma pracy w dialogu wewnętrznym

Data publikacji: 2024-02-26
Autor: Jacek Borowicz, Paweł Trzciński

Pracę samorozwojową w 5 wymiarach możemy uznać za przypadek wykorzystania mechanizmu tzw. dialogu wewnętrznego (komunikacji intrapersonalnej). Oczywiście w przypadku sesji indywidualnej czy też warsztatu grupowego ów dialog wewnętrzny – dla celu zwiększenia jego oddziaływania oraz stworzenia możliwości pogłębiania go poprzez interwencję prowadzącego sesję (zdawanie pytań, doprecyzowywanie, parafrazowanie) - podlega „uzewnętrznieniu”, czyli odbywa się „na głos”. Nie mniej jednak wyjściowo jest to forma komunikacji, w której człowiek niejako prowadzi rozmowę z samym sobą.

Dialog wewnętrzny to zatem wewnętrzna rozmowa z samym sobą. Co jest bardzo ważne dialog wewnętrzny to proces, w którym nasze myśli, głosy i perspektywy różnych części naszego Ja mają możliwość komunikować się ze sobą. Te wewnętrzne głosy mogą być krytyczne, wspierające, wymagające lub pełne wątpliwości. Mogą wyrażać postrzeganie danej sytuacji problemowej z pozycji dziecka, nastolatka albo dorosłego. Tak czy inaczej, dzięki tej metodzie każdy z takich specyficznych „głosów” wewnętrznych danej osoby ma szansę wybrzmieć - i co bardzo ważne - ma szanse być usłyszanym, dostrzeżonym i przyjętym (zaakceptowanym).

Jak pracuje się tą metodą?

Terapeuci wykorzystują dialog wewnętrzny w psychoterapii, aby pomóc klientom zrozumieć swoje myśli, emocje i zachowania. Trenerzy kreatywności lub coachowie mogą z kolei wykorzystywać go do identyfikowania przeszkód w działaniu i poszukiwania zasobów, metod i sposobów rozwiązania danego problemu.

Praca z dialogiem wewnętrznym może obejmować identyfikację różnych głosów egzystujących w naszym wnętrzu, zmianę ich perspektyw, wyrażanie argumentów i tworzenie bardziej konstruktywnych myśli.

Pomocne jest fizyczne uzewnętrznienie różnych „głosów”. Odbywa się to np. poprzez pracę z pustym krzesłem/krzesłami (np. uczestnik sesji przesiada się na różne krzesła symbolizując wejście w określony „głos” wewnętrzny – na danym krześle wyraża tylko i wyłącznie specyficzną postawę danego wewnętrznego „głosu” podczas gdy reszta „głosów” słucha jego wypowiedzi bez przerywania.

W przypadku naszego podejścia 5 wymiarów zapraszamy do zabierania głosu aspekty: Umysłu (myśli, poglądy, przekonania, analizy formułowane w racjonalnym umyśle), Ciała (odczucia, wrażenia z niego płynące), Emocji (tych dających się nazwać), Duchowości (sensu, intuicji, wglądu, przeczucia pozaracjonalnego) a na koniec Integracji (stanu w którym klient łączy pozostałe 4 wymiary).

Przykładowo komunikacja może częściowo przebiegać w ten sposób, że Umysł stwierdza: „Ta sytuacja jest beznadziejna”, Ciało komunikuje o silnym napięciu i spłyceniu oddechu, Emocje nazywają ten stan „strachem”, Duchowość może zaś wyrażać np. przeczucie o przemijalności danego negatywnego stanu w perspektywie życia. Wymiar Integracji być może zakomunikuje to, że jednak uczestnik dialogu uświadamia sobie to, że mimo danej trudności jest, żyje, ma zasoby i dlatego też ma szanse na wyjście z niej.

Jakie są korzyści ze stosowania dialogu wewnętrznego w 5 wymiarach?

Można wymienić kilka głównych korzyści ze stosowania dialogu wewnętrznego połączonego z podejściem 5 wymiarów:

Zwiększona samoświadomość: poznanie różnych aspektów swojego Ja i zrozumienie, dlaczego myślimy i reagujemy w określony sposób. Przyjrzenie się dynamice interakcji 4 wymiarów ekspresji naszej świadomości: Umysłu, Ciała, Emocji i Duchowości.
Lepsze radzenie sobie z emocjami: dialog wewnętrzny może pomóc w opanowaniu lęku, stresu i innych emocji. Poprzez wyodrębnienie odpowiedzi emocjonalnej z całości naszej reakcji wobec danej sprawy możemy łatwiej zidentyfikować, nazwać i poddać refleksji nasze emocje.
Poprawa samooceny: wyważanie krytycznych myśli i zastępowanie ich bardziej wspierającymi, jako skutek zobaczenia problemu z punktu widzenia pozostałych wymiarów. Szczególnie pomocną jest zazwyczaj perspektywa wnoszona przez Duchowość.
Efektywniejsze podejmowanie decyzji: dialog wewnętrzny może pomóc w analizie różnych opcji i wyborze najlepszej ścieżki działania. Sam proces dialogu wewnętrznego może zmniejszyć różnice postrzegania danego problemu przez 4 wymiary naszej świadomości co może doprowadzić do większej wewnętrznej spójności w podejmowanych działaniach.

Czy praca metodą dialogu wewnętrznego jest zawsze skuteczna?

Dialog wewnętrzny nie jest metodą pasującą za każdym razem do wszystkich przypadków. Jego skuteczność może różnić się w zależności od osoby i kontekstu.

Oto kilka ważnych uwag:

Indywidualne doświadczenia: każdy ma inne doświadczenia życiowe, wewnętrzne konflikty i mechanizmy obronne. To wpływa na to, jak efektywnie osoba może korzystać z dialogu wewnętrznego. Dana osoba w konkretnej sytuacji może nie być świadoma różnych aspektów swojego życia wewnętrznego. Silny stres może spowodować, że osoba może być w stanie, w którym jej rozmaite aspekty wewnętrzne („głosy”, „stany", wymiary jej egzystencji) są silnie splątane – co utrudnia albo zgoła uniemożliwia w konkretnym momencie na spokojne ich rozróżnienie i zbalansowanie.
Gotowość do pracy: Skuteczność dialogu wewnętrznego zależy od gotowości osoby do otwartej refleksji i pracy nad sobą. Niektórzy ludzie są bardziej otwarci na tę formę pracy, inni mniej.
Umiejętności terapeuty/trenera/coach’a: na przykład w psychoterapii terapeuta może pomóc klientowi w odkrywaniu i zrozumieniu różnych aspektów dialogu wewnętrznego. Wykwalifikowany terapeuta może dostosować tę metodę do indywidualnych potrzeb klienta.
Cel pracy: Dialog wewnętrzny może być używany w różnych celach, takich jak zrozumienie siebie, radzenie sobie z emocjami, zmiana myślenia czy osiąganie celów. Skuteczność zależy od tego, czy osiągnięcie tych celów jest ważne dla danej osoby.

Podsumowanie

Dialog wewnętrzny to wewnętrzna rozmowa z samym sobą, poprzez myśli, słowa lub gesty. Jest formą komunikacji intrapersonalnej,

Dialog wewnętrzny pomaga w zarządzaniu myślami, emocjami i zachowaniami. Może być prowadzony w codziennym życiu, a także w psychoterapii, treningu umiejętności społecznych, treningu twórczego rozwiązywania problemów (heurystyka), coachingu,

Dialog wewnętrzny w 5 wymiarach – jest praktycznym sposobem zastosowania filozofii pracy w 5 wymiarach egzystencji. Pozwala na wyróżnienie aspektów Umysłu, Ciała, Emocji, Duchowości, Integracji oraz usłyszenie specyficznych dla każdego z tych wymiarów komunikatów i sposobów postrzegania danej sytuacji problemowej.